هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از تکنولوژی‌های نوین و پیشرفته، تحولات بزرگی در اقتصاد جهانی ایجاد خواهد کرد. این تکنولوژی نه تنها می‌تواند به بهبود بهره‌وری و کیفیت خدمات کمک کند، بلکه ممکن است بازارهای کار را به شکل قابل توجهی تغییر دهد. اگرچه نگرانی‌هایی درباره از دست رفتن شغل‌ها به دلیل اتوماسیون و استفاده از ربات‌ها وجود دارد، اما در عین حال، فرصت‌های جدیدی نیز برای اشتغال و رشد اقتصادی به وجود خواهد آمد.
در این مقاله، به بررسی تاثیر هوش مصنوعی بر مشاغل و اقتصاد جهانی، بازار کار، نابرابری‌های درآمدی و اجتماعی، و چگونگی آمادگی کشورها برای پذیرش این تکنولوژی می‌پردازیم.
تأثیرات هوش مصنوعی بر بازار کار جهانی
مطالعات مختلف نشان می‌دهند که تقریباً ۴۰ درصد از مشاغل جهانی تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت. این فناوری می‌تواند به دو شکل مختلف بر مشاغل تأثیر بگذارد: جایگزینی مشاغل انسانی با ربات‌ها و اتوماسیون، و تکمیل کارهای انسانی از طریق بهبود بهره‌وری. در کشورهای پیشرفته، حدود ۶۰ درصد از مشاغل ممکن است تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار بگیرند. در حالی که برخی از این مشاغل با استفاده از هوش مصنوعی بهبود یافته و بهره‌وری بیشتری خواهند داشت، تعدادی از آن‌ها نیز ممکن است از بین بروند یا کاهش تقاضا برای آن‌ها ایجاد شود.
در مقابل، در کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور، میزان تأثیر هوش مصنوعی کمتر خواهد بود. به طوری که تنها حدود ۴۰ درصد از مشاغل در این کشورها به طور مستقیم تحت تأثیر این تکنولوژی قرار خواهند گرفت. اما چالش اصلی در این کشورها این است که بسیاری از آن‌ها زیرساخت‌های لازم برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی را ندارند و بنابراین ممکن است از نظر اقتصادی از پیشرفت‌های جهانی عقب بمانند.
افزایش نابرابری‌های درآمدی و اجتماعی
یکی از چالش‌های بزرگ در پذیرش هوش مصنوعی، تأثیر آن بر نابرابری‌های درآمدی است. هوش مصنوعی می‌تواند باعث افزایش شکاف درآمدی میان افراد شود؛ چرا که کارگران ماهر و متخصص که قادر به استفاده از این فناوری هستند، ممکن است شاهد افزایش درآمد و بهره‌وری خود باشند، در حالی که کارگران غیر ماهر یا کسانی که قادر به انطباق با این تغییرات نیستند، ممکن است از نظر شغلی و مالی متضرر شوند.
تحقیقات نشان می‌دهند که هوش مصنوعی می‌تواند به کارگران کم‌تجربه کمک کند تا بهره‌وری خود را سریع‌تر افزایش دهند، اما در عین حال کارگران مسن‌تر ممکن است در انطباق با این تغییرات با مشکل مواجه شوند. بنابراین، یکی از نگرانی‌ها در این زمینه این است که هوش مصنوعی ممکن است شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی را عمیق‌تر کند.
استراتژی‌های کشورها برای پذیرش هوش مصنوعی
برای اینکه کشورها بتوانند از مزایای هوش مصنوعی بهره‌مند شوند و در عین حال از آسیب‌های آن جلوگیری کنند، باید سیاست‌های مناسبی را در نظر بگیرند. این سیاست‌ها شامل سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال، آموزش نیروی کار برای استفاده از فناوری‌های جدید، و توسعه برنامه‌های اجتماعی برای حمایت از کارگران آسیب‌پذیر است. در این راستا، کشورهای پیشرفته باید بر نوآوری و یکپارچگی هوش مصنوعی تمرکز کنند و در عین حال چارچوب‌های نظارتی و قانونی مناسب برای استفاده ایمن و مسئولانه از این تکنولوژی را توسعه دهند.
در کشورهای در حال توسعه، تمرکز باید بر سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش دیجیتال و ایجاد نیروی کار ماهر باشد. این کشورها باید زیرساخت‌های لازم را برای پذیرش هوش مصنوعی فراهم کنند و به طور فعال از فرصت‌های این فناوری بهره‌برداری کنند تا از عقب‌ماندگی اقتصادی جلوگیری کنند.
مشاغلی که تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت
بر اساس تحقیقات مختلف، برخی از مشاغلی که بیشتر تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت، عبارتند از:
نمایندگان خدمات مشتری
بسیاری از تعاملات خدمات مشتری به صورت خودکار و با استفاده از چت‌بات‌ها یا ربات‌ها انجام می‌شود. بیشتر اوقات، سوالات و مشکلات مشتریان تکراری هستند. پاسخ دادن به این سوالات نیاز به هوش اجتماعی یا عاطفی بالایی ندارد. بنابراین، می‌توان از هوش مصنوعی برای ارائه پاسخ‌های خودکار به سوالات پرتکرار استفاده کرد.
کارمندان پذیرش
در بسیاری از شرکت‌ها، ربات‌ها به جای کارمندان پذیرش وارد عمل می‌شوند. حتی تماس‌ها نیز اکنون توسط هوش مصنوعی مدیریت می‌شوند. به عنوان مثال، AimeReception می‌تواند مهمانان و مشتریان را ببیند، بشنود، درک کند و با آن‌ها صحبت کند.
حسابداران و کارمندان مالی
هوش مصنوعی می‌تواند به طور خودکار حساب‌ها را مدیریت کرده و به کاهش هزینه‌ها و افزایش دقت کمک کند. با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، داده‌ها به درستی جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و تحلیل می‌شوند. استفاده از خدمات حسابداری هوش مصنوعی هزینه بسیار کمتری نسبت به پرداخت حقوق به یک کارمند برای انجام همان کار دارد.
فروشندگان
روزهایی که شرکت‌ها نیاز به فروشندگان برای تبلیغات و فعالیت‌های فروشگاهی داشتند، به پایان رسیده است. تبلیغات به سمت فضای وب و شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است. قابلیت‌های بازاریابی هدفمند در رسانه‌های اجتماعی به تبلیغ‌کنندگان این امکان را می‌دهد که محتوای سفارشی برای انواع مختلف مخاطبان ایجاد کنند.
تحلیلگران داده
حوزه‌های تحلیل داده و تحقیق مناطقی هستند که استفاده از هوش مصنوعی به عنوان روشی برای ساده‌سازی فرآیند و شناسایی داده‌های جدید بدون کمک انسان در آن‌ها پیاده‌سازی شده است. قدرت پردازشی رایانه‌های مدرن امکان مرتب‌سازی، استنباط و تحلیل داده‌ها را به طور مؤثر فراهم می‌آورد. همانطور که هوش مصنوعی بهبود می‌یابد، ممکن است نیازی به حضور انسان‌ها در تحلیل داده‌ها و تحقیقات نباشد.
کار در انبارها
فروش آنلاین صنعتی است که به طور مستمر در حال رشد است و به همراه خود نیاز فزاینده‌ای به فرآیندها و سیستم‌های خودکار دارد که به طور کارآمد سفارش‌ها را به کامیون‌ها برای تحویل منتقل کنند. یکی از حوزه‌های تمرکز برای ساده‌سازی این فرآیند استفاده از اتوماسیون است. اتوماسیون اولیه و پیاده‌سازی هوش مصنوعی در انبارها این امکان را می‌دهد که سیستم‌های کامپیوتری به راحتی برای پیدا کردن بسته‌ها و هدایت کارکنان مورد استفاده قرار گیرند و در آینده ممکن است هوش مصنوعی حتی عملیات مکانیزه بازیابی و بارگیری را انجام دهد تا ظرفیت‌های ارسال افزایش یابد.
مشاغلی که کمتر تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت
اگرچه بسیاری از مشاغل به دلیل هوش مصنوعی در معرض خطر قرار دارند، برخی از مشاغل به دلیل ماهیت پیچیده و انسانی خود کمتر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این مشاغل شامل:
معلمان
تدریس نیاز به تعامل انسانی و انگیزش دارد و نمی‌توان آن را به طور کامل به ربات‌ها سپرد.معلمان اغلب نقطه مرجعی برای بسیاری از ما هستند.
وکلا و قضات
این مشاغل نیاز به تحلیل پیچیده، استدلال و تصمیم‌گیری دارند که نمی‌توان آن را به هوش مصنوعی سپرد. برای موفقیت در این حوزه، نیاز به مجموعه‌ای از مهارت‌ها برای هدایت در سیستم‌های حقوقی پیچیده و دفاع از یک مشتری در دادگاه وجود دارد
مدیران و رهبران کسب‌وکار
مدیریت تیم‌ها درون یک سازمان به رهبری بستگی دارد و این یک مجموعه رفتارهایی نیست که بتوان آن را در یک کد نوشت و به صورت خطی پردازش کرد. مدیر عامل همچنین شخصی است که مسئولیت انتقال مأموریت و ارزش‌های شرکت به تیم را بر عهده دارد. بسیار بعید است که سرمایه‌گذاران احساس راحتی کنند که در شرکتی که توسط ربات‌ها یا الگوریتم‌ها مدیریت می‌شود، سرمایه‌گذاری کنند. اگرچه هوش مصنوعی در فرآیند استخدام کمک می‌کند و باعث می‌شود که فیلتر کردن رزومه‌ها بسیار راحت‌تر و سریع‌تر شود، مدیران منابع انسانی هنوز مسئول انجام مجموعه‌ای از وظایف بسیار مهم در داخل یک سازمان هستند. استخدام حرفه‌ای‌های جدید تنها بخشی از اختیارات آن‌هاست. آن‌ها همچنین یک موقعیت کلیدی در سازمان برای حفظ انگیزه کارکنان، شناسایی زودهنگام نشانه‌های نارضایتی و مدیریت آن‌ها در صورت امکان دارند.
روانشناسان و روانپزشکان
با توجه به تقاضای روزافزون، سلامت روان موضوعی بسیار حساس است. ارتباط انسانی در زمانی که صحبت از حمایت افراد برای موفقیت در زندگی‌شان در تمام جنبه‌های آن به میان می‌آید ضروری است.
ایجاد ارتباط عاطفی و درک عمیق وضعیت فرد هنوز یک نیاز اساسی است که تکنولوژی قادر به جایگزینی آن نیست.
جراحان
بدون شک، تکنولوژی به طور جدی دقت در تشخیص و شناسایی بیماری‌ها را افزایش داده است.اما تجربه، دانش و مهارت‌های کسب شده در طول سال‌ها همه عواملی هستند که باید در مدت زمان کوتاهی در طول یک عمل جراحی ترکیب شوند. بنابراین، در حالی که تکنولوژی کمک‌کننده است، جنبه‌های انسانی جراحی هنوز جایگاه خود را دارند.
تحلیلگران سیستم‌های کامپیوتری
صرف نظر از میزان خودکار شدن فرآیندها، همیشه نیاز به حضور انسان برای انجام کارهای نگهداری، به‌روزرسانی، بهبود، اصلاح و راه‌اندازی سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری پیچیده وجود دارد که اغلب نیاز به هماهنگی بین چندین متخصص دارند تا به درستی کار کنند.
هنرمندان و نویسندگان
نوشتن به ویژه یک هنر تخیلی است و توانایی قرار دادن انتخاب خاصی از کلمات در ترتیب صحیح، قطعاً یک تلاش چالش‌برانگیز است. جادوی خلق هنر با کلمات چیزی است که احتمالاً همچنان در رقابت‌های انسانی باقی خواهد ماند. نوشتن و هنرهای خلاقانه دیگر به دلیل ویژگی‌های احساسی و ذهنی که در آن‌ها نهفته است، به راحتی قابل جایگزینی با هوش مصنوعی نیست.
نتیجه‌گیری
هوش مصنوعی در آینده‌ای نزدیک بخش‌های زیادی از اقتصاد جهانی را دگرگون خواهد کرد. اگرچه این فناوری ممکن است باعث از دست رفتن برخی شغل‌ها و افزایش نابرابری‌ها شود، در عین حال می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای اشتغال و رشد اقتصادی ایجاد کند. برای بهره‌برداری از مزایای هوش مصنوعی و جلوگیری از آسیب‌های آن، کشورها باید به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، آموزش نیروی کار، و ایجاد چارچوب‌های قانونی و نظارتی مناسب توجه کنند. همچنین، مردم باید با پذیرش مهارت‌های جدید و آماده شدن برای شغل‌های آینده، خود را برای دنیای دیجیتال و هوش مصنوعی آماده کنند.
